نوشته شده توسط : مسعود درخشی

آب در زندگي بشر در مواردي، از قبيل آشاميدن، کشاورزي، دامپروري ، توليد نيرو و مصارف صنعتي و شهري کاربرد وسيعي دارد.
پيوند هيدروژني : براي متصل شدن مولکول هاي آب به يکديگر و يا به ساير سطوح، هيدروژن نقش مهم و کليدي را بازي مي کند. به اين عبارت که اتم هيدروژن با اينکه به اکسيژن يک مولکول جذب شده است در همان زمان به اکسيژن مولکول هاي مجاور نيز متصل مي شود به اين پيوند، پيوند هيدروژني مي گويند.

 خواص فيزيکي آب :

نقطه انجماد: انجماد مايعات در درجه حرارت معيني شروع شده که اين درجه حرارت را نقطه انجماد مايع مي نامند. نقطه انجماد در شرايط متعارف صفر مي باشد.
نقطه جوش : به عبارتي نقطه جوش دمايي است که در آن دما، آب از حالت مايع به حالت بخار تبديل مي شود. نقطه جوش آب خالص در شرايط متعارفي 100 سانتي گراد با وجود ناخالصي ها و املاح نقطه جوش را افزايش مي دهد.
وزن مخصوص آب : وزن يک سانتي متر مکعب آب خالص را وزن مخصوص آب مي نامند که در 4 سانتي گراد معادل يک مي باشد. وزن مخصوص آب در حالت جامد (يخ) حدود 92/0 گرم بر سانتي متر مکعب و وزن مخصوص آب صفردرجه 9987/0 گرم بر سانتي متر مکعب است.

 کشش سطحي

وجود پيوند هيدروژني بين مولکول هاي H2o باعث بوجود آمدن نيرويي مي شود که کشش سطحي ناميده مي شود.

 خاصيت اسمزي

عبور مولکول هاي آب از طريق پرده نيمه تراوا را اسمز مي گويند.
لزوجت : عبارتست از نيروي مقاومتي که مايع در مقابل جريان يافتن از خود نشان مي دهد. آب به عنوان يک مايع داراي لزوجت بوده بدين معني که حرکت لايه هاي آب بر روي يکديگر با مقاومت همراه است. در نزديکي سطوح ذرات، لزوجت آب بسيار زياد مي باشد و اين امر سبب کندي حرکت يا حتي توقف کامل آب مي شود.
افزايش دما باعث کاهش لزوجت و فشار باعث ازدياد آن مي شود.

 خواص شيميايي آب :
قابليت هدايت الکتريکي :

آب خالص قابليت هدايت الکتريکي ندارد ولي با حل املاح هدايت الکتريکي آن افزايش مي يابد در مسايل مربوط به آب و خاک با اندازه گيري هدايت الکتريکي محلول خاک و آب آبياري توسط دستگاه هدايت سنج (کنداکتيومتر) درجه شوري يا ميزان املاح را مشخص مي کنند. قابليت هدايت الکتريکي آب با افزايش دما ازدياد پيدا مي کند.

 شناخت املاح محلول و غير محلول :

يکي از خواص شيميايي مهم آب خاصيت حلاليت زياد اين ماده مي باشد. اغلب موادي که در خاک هستند در آب حل مي شود. به عمل پراکنده شدن يکنواخت دو يا چند جسم در يکديگر انحلال مي گويند و در اين صورت سيستم حاصل محلول ناميده مي شود.

 گردش آب در طبيعت :

چرخه آب در طبيعت يا دور هيدرولوژيکي، فرايند پيوسته اي است که آب از سطح اقيانوس ها و درياها و درياچه ها تبخير شده و به روي خشکي کشيده مي شود و پس از متراکم شدن به صورت باران، برف، تگرگ، ريزش مي نمايد و بالاخره به دريا برمي گردد.

بيلان آبي :

چرخه آب در طبيعت به صورت يک سيستم بسته است. آب هاي زير زميني از اين قاعده مستثني نيست. برداشت آب از چاه ها، جاري شدن آب در قنوات و چشمه ها سبب تخليه ي آب هاي زير زميني مي گردد. گرچه اين آبها به مصرف شرب و کشاورزي و صنعت مي رسد، ولي سرانجام وارد چرخه مي گردد.
بيلان آبي را مي توان با فرمول کلي زير نشان داد :
P = کل ريزش هاي جوي
ET = کل تبخير و تعرق
I = نفوذ سطحي
R = کل آب جاري
P = ET + I + R

 منابع و ذخاير آب :
منابع آب را مي توان به صورت زير تقسيم بندي کرد:

1 – نزولات آسماني ( باران، برف، تگرگ)
2 – آب هاي ديگر اتمسفر ( مه و شبنم)
3 – آب هاي جاري (سيلاب و رودخانه)
4 – آب هاي زير زميني ( چشمه ، چاه و قنات)
قسمت 1 و2 منشأ کليه آبها روي زمين اند. قسمت 3و4 در واقع ذخاير آب هستند ولي در اصطلاح ، منظور از منابع، بيشتر هما ذخاير است.

 انواع آب هاي سطحي :

منظور از آب هاي سطحي، آب نهرها، رودخانه ها، سيلاب ها، و ... مي باشد که به طرق مختلف ممکن است از آنها در آبياري استفاده نمود.

منشأ آب هاي زير زميني :

1- منشأ اصلي آب هاي زيرزميني از ريزش جدي است. زيرا مقداري از آب باران و برف به درون زمين راه مي يابد.
2- بعضي از آبهاي زير زميني نيز از سرد شدن بخار ماگما پديد مي آيند. اين گونه آبها در نواحي آتشفشاني زيادند.
3 – آب دريا همزمان با عمل رسوب گذاري در منافذ و لابه لا ي مواد رسوبي محبوس مي ماند. اين قبيل آب هاي شور در بسياري از معادن نفت همراه با آن دريافت مي شوند.

 منابع آب هاي زير زميني :

1 – چشمه :
زماني که آب زير زميني به سطح زمين برسد و جرياني کم و بيش مداوم داشته باشد، تشکيل چشمه را مي دهد.
برخي از چشمه ها در دامنه کوهها و تپه ها، ظاهر مي شوند. برخي ديگر به طور طبيعي تشکيل چشمه هاي آرتزين را داده اند.

2 – قنات :
قنات عبارتست از يک رشته چاه هاي (ميله)،واقع در يک زمين شيب داراست که انتهاي آنها به کانالي افقي ( کوره) و شيبدار متصل است که موجب جريان آب از سفره هاي آب زيرزميني کم عمق به ويژه در زمين هاي آبرفتي دامنه کوهها به دشت مي گردد.

 شناخت قنات :

1 – به اولين چاه حفر شده به داخل لايه آبدار مادر چاه اطلاق مي گردد.
2 – محلي را که آب از دهانه قنات خارج مي شود مظهر قنات مي نامند.
3 – چاه هاي بين مادر چاه و مظهر قنات که جهت تسهيل در حفره کوره ولايروبي قنات ايجاد مي شوند را «ميله يا چاه هاي تخليه و تنفس» گويند.
4 – خشکه کار و تره کار قنات به بخشي از طول کوره که از آبخانه مي گذرد، مي گويند.
5 – کول براي جلوگيري از ريزش کوه استفاده مي شود.
6 – حدفاصل بين دو ميله را «پشته» مي گويند.
7 – حريم قنات در تمام طول قنات 12 مي باشد.

 چاه ها :

چاه ها سوراخ هايي هستند که تا زير سطح دستيابي حفر مي گردند، اگر اين سطح، به سطح زمين نزديک باشد، چاه را سطحي و کم عمق مي گويند.

 انواع چاه :

چاه نيمه عميق :
در يک منطقه گاه ممکن است لايه هاي مختلفي در آب زيرزميني وجود داشته باشد که روي يکديگرقرار گرفته به وسيله لايه نفوذ ناپذير از هم جدا شده باشند، چنانچه ضمن حفاري در يک منطقه که لايه هاي آب متفاوتي دارد، چاه فقط به لايه اول برسد، اين چاه نيمه عميق است.

چاه عميق :
اين چاه ها صرفاً براي کشاورزي، استفاده در قطب هاي صنعتي و يا آب مشروب شهرهاي بزرگ حفر مي شوند. چاه هاي عميق را چاه هاي لوله اي نيز مي گويند و علت اين است که جداره اين چاه ها به منظور جلوگيري از ريزش لوله گذاري مي شود.

چاه هاي آرتزين :
چنانچه آب زيرزميني بين دو لايه غير قابل نفوذ قرار گيرد و منطقه تغذيه آب در ارتفاعات بلند واقع شده باشد اين آب تحت فشار قرار مي گيرد. اگر در چنين محل هايي چاه حفرشود، به هر صورت سطح آب داخل چاه نسبت به سطح دستيابي آب زيرزميني بالاتر آمده و ممکن است به صورت فوران خارج شود که به آن چاه آرتزين مي گويند.

 



:: موضوعات مرتبط: کتاب آب و خاک وگیاه , ,
:: بازدید از این مطلب : 470
|
امتیاز مطلب : 13
|
تعداد امتیازدهندگان : 5
|
مجموع امتیاز : 5
تاریخ انتشار : شنبه 28 اسفند 1389 | نظرات ()
نوشته شده توسط : مسعود درخشی

 فرسايش خاک

معني اصلي لغت فرسايش، کاهش تدريجي مواد است. در علم کشاورزي فرسايش خاک را انتقال يا حرکت خک از نقطه اي به نقطه ديگر در سطح زمين که باعث تخريب اراضي و کاهش حاصلخيري خاک مي شود.

 خسارات ناشي از فرسايش :

1 – خاکي که مورد فرسايش قرار مي گيرد، غالباً ارزش کشاورزي خود را از دست مي دهد، از طرفي خاک که بر جاي مي ماند فاقد سطح الارض بوده، حاصلخيزي آن بسيار ناچيز است.

2 – آبي که سبب فرسايش مي شود، چنانچه وارد خاک شود و به صورت جريان سطحي در نيايد، باعث رشد گياهان و افزايش محصول مي شود.

3 – خاکي که فرسايش مي يابد، احتمالاً در رودخانه ها، بنادر، مخازن آب ، رسوب کرده از گنجايش، ذخيره آب مخازن سدها مي کاهد، در نتيجه عمر مفيد سدها کاهش پيدا مي کند.

 مراحل فرسايش :

1 – جدا شدن ذرات از توده هاي اصلي خاک
2 – انتقال ذرات جدا شده
3 – تجمع و انباشته شدن مواد

 انواع فرسايش :

1 – فرسايش آبي
2 – فرسايش ورقه اي
3 – فرسايش خندقي
4 – فرسايش توده اي

کنترل فرسايش آبي :

1 – جلوگيري از برخورد قطرات باران به سطح خاک
2 – جلوگيري از تراکم جريان آب در يک مسير باريک و امتداد شيب
3 – کاهش سرعت آب در امتداد شيب
4 – نفوذ حداکثر آب به درون خاک

 خسارات فرسايش بادي

1 – پراکنش ذرات خاک و خسارات وارده بر گياهان
2 – خسارت وارده به حصارها

 روش هاي کنترل فرسايش بادي :

1 – بهبود ساختمان خاک از طريق بالا بردن مواد آلي خاک
2 – کاهش سرعت باد در نزديکي خاک به وسيله ايجاد برآمدگي ها در سطح زمين با پوشش نباتي يا کلوخه
3 – جلوگيري از حرکت ذرات با ايجاد پوشش از شاخه و برگ و بقاياي گياهي
4 – کاهش سرعت باد با احداث بادشکن
5 – افزايش رطوبت خاک



:: موضوعات مرتبط: کتاب آب و خاک وگیاه , ,
:: بازدید از این مطلب : 582
|
امتیاز مطلب : 8
|
تعداد امتیازدهندگان : 3
|
مجموع امتیاز : 3
تاریخ انتشار : شنبه 28 اسفند 1389 | نظرات ()
نوشته شده توسط : مسعود درخشی

 

نواحي تشکيل خاک و نوع خاک از نظر قطر ذرات

ميزان کربنات کلسيم لازم براي رسيدن

5/5 PH از

4/5 PH از

6/5 PH به

5/5 PH به

تن در هکتار

تن در هکتار

خاکهاي مناطق معتدل گرم وگرم مرطوب

 

 

خاکهاي شني و شني ليموني

0/1

0/74

ليموني شني

73/1

24/1

ليموني

47/2

0/2

ليموني سيلتي

46/3

96/2

ليموني رسي

94/2

7/3

خاکهاي مناطق معتدله سرد و معتدل

 

 

خاکهاي شني و شني ليموني

46/1

24/1

ليموني شني

21/3

0/2

ليموني

2/4

96/2

ليموني سيلتي

94/4

7/3

ليموني رسي

68/5

68/4

 

 

خاک هاي سديمي :

خاک هايي هستند که مقدار اطلاع آنها زياد نيست، ليکن به علت بالا بودن مقدار يون سديم در آنها خاک ساختمان خود را از دست داده و اصطلاحاً سديمي مي شوند. نفوذ پذيري اين خاک ها بسيار کم است. اين نوع خاک ها در ايران پراکندگي زيادي نداشته است.

 

خاک هاي شورو قليا :

خاک هايي هستند که هم املاح زيادي دارند و هم ميزان يون سديم آنها بالاست. وسعت اين نوع خاک ها در کشور ما حدود 6 ميليون هکتار تخمين زده شده است.
مقايسه خاک شور – قليايي – خاک شور با يکديگر: خاک هاي نامبرده از لحاظ خواص فيزيکي و شيميايي با يکديگر اختلاف دارند جدول ص 86 تفاوت را نشان مي دهد.

 

خاک شور

خاک قليايي

خاک شور و قليايي

PH کمتر از 5/8 دارند

PH بيشتر از 5/8 دارند

PH کمتر از 5/8 دارند

هدايت الکتريکي بيشتر از 4 دارند

هدايت الکتريکي کمتر از 4 دارند

هدايت الکتريکي بيشتر از 4 دارند

ESP کمتر از 15 دارند

ESP بيشتر از 15 دارند

ESP بيشتر از 15 دارند

سديم بيشتر بصورت محلول مي باشد

سديم بيشتر جذب ذرات خاک شده است

سديم بيشتر بصورت محلول وجذب شده مي باشد

نفوذ پذيري خاک تغيير نمي نمايد

نفوذ پذيري خاک سطحي کاهش مي يابد

نفوذ پذيري خاک در طول فصل تغيير مي کند

املاح در سطح خاک تجمع يافته پوسته سفيدي به وجود مي آورند

در سطح خاک لکه هاي سياه به وجود مي آيد

در سطح خاک آ؛ثار واضحي ايجاد نمي کنند

 

 

علل شور شدن خاک ها :

الف) شور شدن مستقيم از طريق آبياري :
در هر نوبت آبياري مقداري نمک همراه با آب وارد خاک مي شود. در روزهاي بعد از آبياري، رطوبت خاک جذب ريشه ها شده و از طريق تبخير و تعرق از زمين خارج مي شود. حال آنکه مقداري املاح خود را در منطقه ريشه ها به جا مي گذارد. اگر مقدار نمکي که بدين وسيله وارد خاک شده است از طريق شستشو خارج نشود، مرتب به مقدار آن افزوده شده و نمک در لايه سطحي تجمع مي کند.

ب) شور شدن از طريق آب زيرزميني :
در شرايطي که سطح آب ريززميني بالا باشد، امکان تبخير مقدار قابل توجهي آب از اين منابع است. تبخير يا مستقيماً از سطح استيابي صورت مي گيرد يا آنکه نيروي کاپيلاريته به سطح خاک بالا آمده، از آنجا تبخير مي شود. در هر حال آب پس از تبخير نمک هاي خود را در خاک باقي گذاشته، باعث شور شدن آن مي شوند.

 

 

 

اصلاح خاک هاي شور مؤثرترين راه اصلاح خاک هاي شور، شستشوي املاح و خارج کردن آنها از ناحيه ريشه با مقدار زيادي آب است.
اصلاح خاک هاي سديمي و خاک شور و قليا :

براي اصلاح خاک هاي شور و قليا علاوه بر شستشوي املاح و ايجاد زهکشي مساعد، جايگزين کردن سديم جذب در سطح کلوئيدها به وسيله عناصري از قبيل کلسيم نيز ضروري است.

 انواع مواد شيميايي اصلاح کننده خاک هاي شور – قليا و خاک هاي قليا :

1 – گچ يا سولفات آبدار
2 – گوگرد

 روش هاي افزودن مواد اصلاح کننده شيميايي ( گچ و گوگرد)
گچ و گوگرد را مي توان به طريق زير به خاک اضافه نمود:

1 – همرا ه با آبياري
2 – پاشيدن در سطح خاک

مارن و موارد استفاده آن :

مارن ها جزئ تشکيلات رسوبي زمين شناسي هستند که شامل مواد نرم و قابل فرسايش هستند اين مواد عموماً مخلوطي از رس و آهک بوده که به صورت طبقات رسوبي با رنگ هاي آبي، قرمز، خاکستري بسته به نوع موادي که با رس و آهک مخلوط شده اند تپه ها و کوه هاي مارني را مي سازند.
از مارن ها در صنع

:: موضوعات مرتبط: کتاب آب و خاک وگیاه , ,
:: بازدید از این مطلب : 1988

|
امتیاز مطلب : 15
|
تعداد امتیازدهندگان : 4
|
مجموع امتیاز : 4
تاریخ انتشار : شنبه 28 اسفند 1389 | نظرات ()
نوشته شده توسط : مسعود درخشی

اصلاح خاک ها :


خاک هاي رسي :

اين خاک ها معمولاً بيش از چهل درصد ذرات ريزتر از 002/0 ميليمتر دارند و در مناطق خشک بر اثر جاري شدن سيلاب در دشتها و يا در حاشيه رودخانه تشکيل مي شوند.

خواص خاک هاي رسي : عبارتست از :

1- نفوذ آب و هوا در خاک هاي رسي به کندي صورت مي گيرد.
2- اين خاک ها در حالت مرطوب چسبنده بوده، عمليات شخم در آنها به سختي صورت مي گيرد.
3- خاک هاي رسي ظرفيت نگهداري رطوبت بالايي داشته، ديرتر خشک مي شود.
4- خاک هاي رسي از لحاظ مواد غذايي غني بوده با شستشوي عناصر غذايي در آنها کمتر صورت مي پذيرد.
5- در خاک هاي رسي به علت بدي تهويه و کمبود اکسيژن، مواد آلي ديرتر مي پوسند.

اصلاح خاک هاي رسي:

در سطح کوچک با اضافه کردن شن وسيلت به اين گونه خاک هاي مي توان خواص فيزيکي امساعد را برطرف کرد. روش هاي ديگري وجود دارد که عبارتست از :
1 – اصلاح خاک هاي رسي از طريق اضافه کردن کود حيواني
2 – برداشتن قشر رس

خاک هاي شني :

در خاک هاي شني 90-85 درصد شن وجود دارد، بافت اين خاک ها شني يا شني لوم است.

خواص خاک هاي شني :

1 – خاک هاي شني معمولاً بافت سبک دارند، در نتيجه بسيار نفوذ پذيرند.
2 – ظرفيت و قدرت نگهداري آب در خاک هاي شني کم بوده و در نتيجه زود خشک مي شوند.
3 – خاک هاي شني به علت عدم وجود مواد کلوئيدي که باعث چسبيدن ذرات به يکديگر مي شوند، ساختمان فيزيکي خوبي ندارند.
4 – خاک هاي شني زودگرم و سرد مي شود.

روش هاي اصلاح خاک هاي شني :

1 – اضافه کردن رس
2 – اضافه کردن کود دامي و کود سبز
3 – بستن سيلاب يا بخش سيلاب براي خاک هاي شني

کود سبز :

از زمان قديم برگرداندن گياهان سبز به منظور تقويت و اصلاح خک ها، روش معمول کشاورزي بوده است. عمل برگردانيدن انساج سبز و نپوسيده گياه را به خاک، دادن کود سبز و گياهاي را که به اين مظور بکار مي رود را کود سبز مي نامند.

کودسبز مناسب و دلخواه بايد داراي چهار خاصيت اصلي باشد:

1 – سريع رشد کند
2 – شاخ و برگ فراوان داشته باشند
3 – بتوانند در خاک هاي فقير رشد خوبي داشته باشند
4 – انساج آن از لحاظ مواد غذايي غني باشد.

انواع کود سبز :

اکثر اين گياهان در شرايط آب و هوايي نامناسب و خاک ضعيف قادر به رويش هستند که در جدول زير مشاهده مي کنيم

 

 

 

 

 

 

 

بقولات

غير بقولات

علوفه

غير علوفه

علوفه

غير علوفه

يونجه

نخود

جو

گندم

شبدر بنفش

ماش

ارزن

چاودار

شبدر سفيد

سنگنک

شلغم

يولاف

خلر

باقلا

سودان گراس

خردل

شبدر کريسمون

سوژا

منداب

 

خاک هاي اسيدي

خاک هاي اسيدي ، خاک هايي هستند که PH آنها کمتر از 7 بوده و ميزان يون هاي

H+ , Al+++

در محلول خاک بسيار زياد باشد.

علل اسيدي شدن خاکها :

هر عاملي که بتواند عناصر بازي را از خاک خارج و يا يون

H+

را افزايش دهد، باعث پائين آمدن PH و در نتيجه اسيدي شدن خاک مي شود، اين عوامل عبارتست از :
1 – شستشو
2 – خارج شدن عناصر غذايي توسط گياهان
3 – اسيد ترشح شده توسط ريشه ها
4 – استفاده از کودهاي اسيدي

اثر ترکيبات آهکي در خاک هاي اسيدي :

کلسيم موجود در ترکيبات آهکي در اثر انحلال تدريجي جانشين يون هاي

H+ , Al+++

در سطح کلوئيدها شده و يون هاي آزاد شده را غير فعال مي سازد.يکي ديگر از ترکيبات متداول آهک به منظور افزايش PH خاک ها و سنگ آهک يا caco3 است. اين ترکيب در خاک ضمن حل شدن تدريجي , ca آزاد کرده ، کلوئيدهاي اسيدي خاک را خنثي مي کند

کيفيت آهک مصرفي 

خصوصيات ويژه اي داشته باشد تا بتواند اثرات اصلاحي خود را در خاک زودتر و سريعتر نمايان سازند, که اين خصوصيات عبارتست از :
1 – اندازه ذرات آهک
2 – درجه مخلوط شدن

روش افزودن ترکيبات آهکي : بهترين طريق اضافه کردن ترکيبات آهکي، استفاده از ماشين هاي مخصوص پخش آهک است، اين وسيله آهک را به طور يکنواخت در سطح خاک پخش مي کند. در صورت عدم وجود ماشين آلات، مي توان ترکيبات آهکي را به صورت کپه هايي در سطح مزرعه توزيع کرد تا با عمليات شخم و ديسک زني با خاک مخلوط شوند.

زمان مصرف آهک :

آهک را در تمام طول سال مي توان به خاک اضافه کرد، و ليکن بهترين زمان عرضه آن چند ماه قبل از کشت است.
تعيين مقدار ترکيبات آهک مصرفي :
مقدار ترکيبات مصرفي آهک اکثراً تخميني بوده، تعيين مقدار دقيق آن به علت وجود عوامل گوناگون تقريباً غيرممکن است، به منظور محاسبه دقيق تر بايد از نتايج تجزيه شيميايي و فيزيکي خاک استفاده کرد.

 

نواحي تشکيل خاک و نوع خاک از نظر قطر ذرات

ميزان کربنات کلسيم لازم براي رسيدن

5/5 PH از

4/5 PH از

6/5 PH به

5/5 PH به

تن در هکتار

تن در هکتار

خاکهاي مناطق معتدل گرم وگرم مرطوب

 

 

خاکهاي شني و شني ليموني

0/1

0/74

ليموني شني

73/1

24/1

ليموني

47/2

0/2

ليموني سيلتي

46/3

 



:: موضوعات مرتبط: کتاب آب و خاک وگیاه , ,
:: بازدید از این مطلب : 18407
|
امتیاز مطلب : 14
|
تعداد امتیازدهندگان : 5
|
مجموع امتیاز : 5
تاریخ انتشار : پنج شنبه 26 اسفند 1389 | نظرات ()
نوشته شده توسط : مسعود درخشی

واکنش خاک (PH)

خاک شناسان اسيديته و قليائيت، خاک را تحت عنوان واکنش خاک مي شناسند و آن را اختصاراً به PH نشان مي دهند.

 PH عبارتست از فشار يون ئيدروژن در محلول خاک

 رابطه PH و عناصر غذايي قابل استفاده :
حدود
PH خاک ها :

PH هفت محيط خنثي، کمتر از 7 اسيدي و بيش از 7 قليايي است.

 حدود PH خاک هاي کشاورزي :

PH خاکها در مناطق مختلف, متفاوت است. در نواحي مرطوب تغييرات PH بين 4 تا 7 است. در اقليم خشک مقدار PH بالا رفته و PH خاک قليايي مي شود. در نواحي خشک و نيمه خشک PH از اين مقدار بالاتر مي رود.

از جمله اثرات مهم و قابل توجه PH خاک به روي رشد نبات اثر آن در قابليت استفاده عناصر غذايي است. هنگامي که PH افزايش پيدا کند، يون هاي کلسيم و منيزيم در محلول خاک افزوده مي شود يکي ديگر از عناصري که قابليت استفاده آن تحت تأثير PH قرار دارد، عنصر موليبدن است . اين عنصر در PH اسيدي با آهن ترکيب شده و در اين شرايط گياهاني که نسبت به موليبدن حساسيت دارند، در برابر افزايش PH عکس العمل مناسب از خود نشان مي دهند. از جمله اين گياهان مي توان از گلم کلم، شبدر و ترکيبات نام برد.

 گياهان شورپسند:

گياهاني که يون هاي شوري زا را به آساني د رخود انباشته مي کنند، هالوفيت نام دارند. هالوفيت ها در بين علوفه هاي مقاوم به شوري ، گياهان و بوته هاي کويري نواحي ساحلي و باتلاق هاي شور يافت مي شوند که عبارتند از : چغندر قند، خرما، اسفناج، جو



:: موضوعات مرتبط: کتاب آب و خاک وگیاه , ,
:: بازدید از این مطلب : 664
|
امتیاز مطلب : 11
|
تعداد امتیازدهندگان : 3
|
مجموع امتیاز : 3
تاریخ انتشار : پنج شنبه 26 اسفند 1389 | نظرات ()
نوشته شده توسط : مسعود درخشی

انواع خاک :

الف) خاک سبک : خاک سبک خاکي است که زهکشي آن آزادانه و به طور طبيعي صورت گرفته و با پيدايش يک دوران خشکي زودتر رطوبت خود را از دست داده، در معرض فرسايش بادي بوده و بارخيزي آن ناچيز است. بيش از 80% بافت خاک را شن تشکيل داده است و مقدار رس کمتر از 12% و يا مجموع رس و سيلت کمتر از 20% مي باشد.

ب) خاک ميان بافت : واژه ميان بافت به خاک هايي اطلاق مي شود که مقدار رس آن بين 10 تا 30 درصد نوسان کند.

ج) خاک سنگين :در اين خاک ها سطح خاک در اثر تناوب خشکي و رطوبت، ايجاد درز و ترک مي کند که به انتقال آب و هوا به درون خاک کمک مي کند. رطوبت قابل استفاده گياه در اين خاک ها از کليه خاک ها بيشتر بوده و زهکشي آن دشوارتر است .

ساختمان خاک :
ساختمان خاک عبارتست از ترتيب قرار گرفتن ذرات خاک نسبت به يکديگر، ساختمان خاک اثر بافت را بر رطوبت و هواي خاک، قابليت استفاده عناصر غذايي خاک، عمل ميکروارگانيسم ها و نيز رويش ريشه ها تقويت مي کند. خاکدانه چيست : به گروهي از ذرات جامد خاک گفته مي شود که با مواد چسبنده به يکديگر چسبيده اند.

طرز تشکيل خاکدانه : به طور کل مولکول هاي آب خاصيت دو قطبي دارند، جذب مواد کلوييدي داراي بار منفي شده و بدين ترتيب مولکول هاي آب به وضع منظمي قرار گرفته و ذرات کلوييد را به هم اتصال مي دهند، همراه با مولکول هاي آب کاتيون هاي ديگر نيز وجود دارند و به نظر مي رسد که تشکيل خاکدانه تحت تأثير اين نوع کاتيون است به تدريج که به خاک خشک مي شود، ذرات کلوئيدي به همديگر نزديک تر شده و نتيجه آن که ذرات بزرگتر ديگري که به آنها متصل هستند. نيز در مجاورت يکديگر قرار گرفته و بدين ترتيب کلوييدها سبب تشکيل خاکدانه مي شود

انواع ساختمان خاک:
الف) خاک هاي بدون ساختمان :

1 – ساختمان تک دانه اي : خاکدانه ها ريز بوده به صورت مجزا کنار يکديگر قرار دارند.
2 - ساختمان توده اي : ذرات کاملاً بهم چسبيده اند، اما هيچگونه خاکدانه در آن ديده نمي شود.

ب) خاک هاي داراي ساختمان :
1 – ساختمان مکعبي : خاکدانه ها شبيه مکعب بوده و به دو شکل معکبي گوشه دار و بدون گوشه ديده مي شود.
2 – ساختمان منشوري : در ازاي خاکدانه بيشتراز پهناي آن بوده، ممکن است به شکل هاي ستوني و يا منشوري در خاک وجود داشته باشد.
3 – ساختمان صفحه اي يا بشقابي : در بعضي خاک ها، خاکدانه ها نازک و داراي سطح بشقاب مانند هستند.

رنگ خاک :
در آب و هواي گرم و مرطوب آن به مقدار زياد انباشته مي شود و در نتيجه خاک سرخرنگ مي شود. رنگ زرد خاک ها به خصوص در لايه هاي زيرين نشان دهنده رطوبت زياد خاک و اکسيدهاي آهن آبدار است. در آب و هواي معتدل، خاک ها به دليل دارا بودن مواد آلي بيشتر به رنگ تيره (قهوه اي ) ديده مي شوند.

        د    ماي خاک :
       عوامل مؤثر در دماي خاک :

1- مقدار حرارت جذب شده در خاک
2- مقدار حرارت لازم براي بالابردن يک درجه حرارت خاک
3- مقدار حرارتي که صرف عملياتي ، مانند تبخير در خاک در خاک مي شود.

جذب حرارت در خاک :

مقدار حرارت جذب شده توسط خاک به عوامل زيربستگي دارد:
1 - آب و هوا منطقه
2 - رنگ خاک
3- شيب زمين
4 – پوشش گياهي

         دفع حرارت از خاک :

از حرارتي که جذب شده در خاک فقط قسمتي از آن باقي مي ماند و بقيه آن از طريق هدايت و تشعشع به جو پس داده مي شود. خاک به طور دائم از خود اشعه هاي حرارتي به صورت اشعه هاي مادون قرمز بيرون مي دهد.

اصول و روش اندازه گيري درجه حرارت خاک :
وسايل مورد نياز در اندازه گيري درجه حرارت خاک :
وسايل مورد نياز در اندازه گيري دماي خاک :
کتاب آب و خاک وگیاه , ,
:: بازدید از این مطلب : 453

|
امتیاز مطلب : 9
|
تعداد امتیازدهندگان : 3
|
مجموع امتیاز : 3
تاریخ انتشار : پنج شنبه 26 اسفند 1389 | نظرات ()
نوشته شده توسط : مسعود درخشی

 

 

روش هاي تعيين برخي از خصوصيات فيزيکي خاک ها

1 – طريق نمونه برداري : در نمونه برداري به منظور ارزيابي حاصلخيزي خاک بايد نوع بهره برداري (زراعت، درختکاري، جنگل و مرتع) مشخص مي شود، سپس اقدام به جمع آوري اطلاعات اوليه و تهيه نقشه اراضي کرد.

عمق نمونه برداري :
عمق نمونه برداري بستگي به نوع بهره برداري (نوع کشت دارو) قطعه بندي زين :
اگر مزرعه يا زمين مورد نمونه برداري داراي حالات مشخص از نظر موقعيت جغرافيايي مانند شيب و ارتفاع و يا از نظر توپوگرافي (پستي و بلندي) و پوشش نباتي و غيره باشد، بايد از هر کدام از اين قطعات جداگانه نمونه برداري و قطعات را روي نقشه يا کروکي زمين نمايش داد.

تعداد نمونه اصلي يا نهايي :
تعداد نمونه نهايي بستگي به يکنواختي و غير يکنواختي خاک و نيز مساحت زين دارد.

مقدار نمونه اصلي يا نهايي :
براي کليه آزمايش ها 1 الي 2 کيلوگرم خاک کاني است.

زمان برداشت نمونه :
بهترين زمان وقتي است که زمين از نظر رطوبت در حالت گاورو باشد تا به راحتي بتوان نمونه هاي فرعي را با هم مخلوط کرد.

چگونگي و نحوه نمونه برداري :
پس از قطعه بندي زين و مشخص کردن قطعات غيريکنواخت ، قطعات يکنواخت را نيز به قطعات 15 هکتاري تقسيم کرده و حدود آنها را مشخص مي کنيم. سپس هر يک از قطعات به طور جداگانه به يکي از دو روش زيگزاگ و يا مستطيل از نقاط مختلف به فاصله 25 متر نمونه برداري مي کنيم. نمونه ها را در داخل سطل پلاستيکي ريخته و با هم مخلوط مي کنيم. سپس از اين مخلوط حدود 2 کيلوگرم خاک به عنوان نمونه اصلي يا نهايي کمتر از 5/0 هکتار در نظر گرفته در کيسه پلاستيکي مي ريزيم.

کارت نمونه خاک: براي هر نمونه اصلي يک کارت نمونه داخل کميته و يک عدد روي کيسه نمونه خاک الصاق مي شود که در روي اين کارت کليه مشخصات خاک، قيد مي شود.
چگونه اطلاعات مربوط به نمونه خاک : همراه هر نمونه خاک، مشخصات منطقه نمونه برداري شده به طور کامل و دقيق بايد در روي فرم هاي مخصوصي يادداشت شود.
وسايل نمونه برداري از خاک : اين وسايل شامل : بيل ، بيلچه ، کارد مخصوص، سيلندر فلزي ، مته يا اُگر، کيسه نايلوني، کارت نمونه ، نخ مي باشند.
تقسيم بندي ذرات خاک : ذرات خاک بر حسب اندازه و بدون در نظر گرفتن ترکيب شيميايي ، رنگ و ساير خواص گروه بندي شده اند



:: موضوعات مرتبط: کتاب آب و خاک وگیاه , ,
:: بازدید از این مطلب : 502
|
امتیاز مطلب : 8
|
تعداد امتیازدهندگان : 2
|
مجموع امتیاز : 2
تاریخ انتشار : پنج شنبه 26 اسفند 1389 | نظرات ()
نوشته شده توسط : مسعود درخشی

در اصطلاح عاميانه خاک به دو طبقه تقسيم مي شود :

الف) خاک و سطح الارض :
قسمتي از خاک سطحي را که بيشتر فعاليت هاي کشاورزي اعم از شخم و کوددهي و کاشت و بذر و .... در آن انجام مي شود. از نظر علمي اين بخش خاک مجموعه افق هاي
A و B خاک مي باشد. هر چه ضخامت آن بيشتر باشد از نظر زراعي ارزش بيشتري دارد.

ب) خاک تحت الارض :
در زير خاک، سطح الارض قرار دارد و معمولاً متراکم و فشرده بوده است. در اين بخش به علت عدم اکسيژن و فشرده بودن خاک موجودات ذره بيني فعاليت چنداني ندارند و در اصطلاح علمي شامل افق
c و بخش زيرين افق B مي باشد. همچنين از نظر زراعت ارزش خاصي ندارد.

عمق خاک هاي زراعي :

منظور از عمق خاک، ضخامت خاک سطح الارض مي باشد. هر چه ضخامت خاک سطح الارض بيشتر باشد خاک عميق تر و هر ه اين ضخامت کمتر باشد، خاک کم عمق تر خواهد بود. بديهي است خاک هاي زراعي بايد عميق باشند.

خصوصيات خاک هاي عميق :

1 – در خاک هاي عميق امکان جذب مواد غذايي و آب به دليل گسترش ريشه بيشتر مي باشد.
2 – در نتيجه افزياش جذب عناصر غذايي، رشد و نمو گياه بيشتر بوده و ميزان محصول افزايش مي يابد.

 اجزاي تشکيل دهنده ي خاک :

الف) بخش جامد خاک :
1 – مواد معدني : شامل کاني هاي حاصل از تخريب و تجزيه سنگ ها بوده که به صورت اصلي يا تغيير شکل يافته، مي توان وجود داشته باشند. مواد معدني بخش جامد خاک شامل شن، سيلت و رس مي باشند.
2 – مواد آلي : جانداران ريز و درشتي که در خاک زندگي مي کنند، همگي در اثر فعاليت خود باعث بوجود آمدن مواد آلي در خاک مي شوند

ب) بخش خلل و فرج : فضاهاي خالي بين ذره ها، خلل و فرج خاک محسوب مي شود و هوا و آب مورد نياز گياهان را در خود جاي مي دهد. در خاکي که فضاي خالي يا خلل و فرج کم باشد گياهان قادر به رشد نخواهند بود.



:: موضوعات مرتبط: کتاب آب و خاک وگیاه , ,
:: بازدید از این مطلب : 472
|
امتیاز مطلب : 13
|
تعداد امتیازدهندگان : 4
|
مجموع امتیاز : 4
تاریخ انتشار : پنج شنبه 26 اسفند 1389 | نظرات ()