آب ماده اي است که حيات بدون آن ميسر نيست. بشر در دوره نو سنگي سعي در مهار آب داشته است و بر روي الواحي که از 4 هزار سال قبل از ميلاد از سومري ها باقي مانده است سنگ نوشته هائي با اين مضمون موجود است. در دين يهود اشاره شده است که حضرت موسي در 1400 سال قبل از ميلاد مسيح با عصاي سحرآميز خود چشمه اي در دل کوير پديد آورد. اين موضوع بر اهميت آب در زمانهاي گذشته صحه مي گذارد، به نحوي که تمدنهاي بزرگ در کنار رودهاي بزرگ ظاهر شده اند.
استخراج آبهاي زيرزميني سابقه اي طولاني در کشورهاي مختلف چون چين (حفر چاهي تا عمق 1500 متر بوسيله دسته هاي ني) ، مصر (چاه يوسف با عمق تقريبي 100 متر 3000 سال قدمت دارد) و ايران باستان دارد. منوچهر پادشاه ايراني حدود 3400 سال پيش دستور داد تا حفر کاريز (قنات ) را به برزگران بياموزند. پيوند دادن لوله هاي چاه و انتقال ثقلي آب زيرزميني کاري طاقت فرسا بوده که ايرانيان سرآمد آن بوده اند. کهن ترين قناتي که آثاري از آن باقي مانده است در شمال ايران پيدا شده است. اين قنات همزمان با ورود آريائي ها حفر گرديده است. عمر قنات گناباد که مادرچاه آن 300 متر عمق دارد را 2500 سال برآورد کرده اند.
امپراطوري ايران تا دوره طولاني از لحاظ قدرت در دنيا بيمانند بود و اين نه فقط به لحاظ نظامي بلکه فنآوري سرآمد سپاه ايران بود. در تاريخ آمده است که کورش بزرگ پس از گرفتن سرزمين سوريه در آسياي صغير به بابل که همچون دژي مستحکم بود حمله کرد. ديده بانان بابلي وقتي ايرانيان را در حال حفر کانال ديدند به آنان ريشخند زدند تا اينکه سپاه ايران با انحراف آب رودخانه و پائين افتادن سطح آب فرات از رود گذشتند و وارد بابل شدند. پس از کورش پسرش کمبوجيه به فکر حفر کانال سوئژ افتاد ولي به دليل اوضاع نابسامان سياسي در نقاط ديگر کشور مجبور به ترک مصر شد تا اينکه پادشاه ديگر ايران داريوش، کانالي حفر کرد و رود نيل را به درياي سرخ پيوند داد تا کشتي هاي جنگي ايران از درياي مديترانه وارد رود نيل شوند. خشايار شاه پسر داريوش در 480 سال قبل از ميلاد با سپاه بزرگي از کشتي هاي جنگي به يونان حمله کرد و با حفر کانال بزرگ خشايار شاه که عرضي نزديک به 45 متر داشت لشکريان خود را به جاي عبور از درياي اژه از آن عبور داد.
مک لوئي (1984) اظهار مي کند که ايرانيان نخستين مردمي بودند که با ساختن "چرخ آبي" آب رودخانه ها را به زمين هاي زراعي پائين تر و بالاتر منتقل کنند. اهميت آب در ايران باستان آنچنان زياد بود که برخي رودخانه ها با نام رودخانه هاي شاهنشاهي شناخته مي شد و براي شروع آبگيري از آنها الزاماٌ مي بايست فرستاده فرمانروا حضور داشته باشد و مردم مي بايست آب بهاي استفاده از رودخانه را به خزانه واريز مي کردند.
در کتب و آثار به جامانده از دانشمندان قديمي ايران بطور مفصل به بحث شناخت و اهميت آب پرداخته شده است. ابوبکر محمدبن الحسن الکرجي دانشمند ايراني بود که بيش از 1000 کتابي بنام "استخراج آبهاي پنهاني" نگاشت و جالب اينجاست که ايشان در آن زمان سيکل هيدرولوژيکي را تشريح مي نمايند. خواجه نظام الملک در کتاب سياست نامه خود موضوع توزيع عادلانه آب را امري حياتي بر مي شمرد و عدول از آن را باعث تباهي مملکت مي داند. ايرانيان تجارب خود در صنعت آب را به مردم ديگر منتقل مي کردند، آنچنانکه نقل است سلمان فارسي با انديشه حفر خندق مانع از نفوذ لشکر قريش شد.
بر گرفته از سایت www.iranhydrology.com
خصوصیات فیزیکی آب :
1_ماده ای بات وزن مولکولی آب در طبیعت بایستی به صورت گاز می بود و دمای ذوب آن
100- درجه سانتیگراداست درحالی که آب با این وزن مولکولی به صورت مایع و دمای ذوب
آن 0 درجه.
2-آب بین موارد مشابه بعد از آمونیاک بالاترین گرمای ویژه را دارد این پدیده باعث تثبیت درجه حرارت محیط میشود مانند مناطق ساحلی.
3- آب بالاترین گرمای ویژه را داراست بطوری که تبخیر هر گرم اب 100 درجه ، 540 کالری است .
4_گرمای ذوب آب بالاست و مقدار انرژی که هر گرم آب ذوب می شود 80کالری است این خصوصیت در جلوگیری از سرمازدگی میباشد.
5- آب در بین مایعات هادی خوبی است .
6- آب در مقابل تابشهای نور مرئی 390 تا760 نانومتر به عنوان یک جسم شفاف عمل می کند یعنی نور را از خود عبور می دهد.
7_آب در مقابل تابشهای موج بلند (ماورای بنفش یا فرو سرخ) مانند یک جسم سیاه عمل میکند ،صافی های آبی به عنوان بهترین جذب کننده گرما گرما شناخته شده اند.
8- بالاترین نیروی چسبندگی بین ذرات آب :صعود شیره گیاهی و املاح در درختان بلند به دلیل نیروی چسبندگی آب می باشد.
9- بالابودن چگالی آب :
حجم آب در هنگام یخ زدن 9% افزایش پیدا می کند این امر باعث می شود که توده های یخ بصورت شناور در سطح آب باقی بمانند و به اعماق نروند ( وزن آنها کم می شود )و لذا دمای آب در کف دریاها هیچوقت از 4 درجه سانتیگراد پاین تر نمی رود و لذا حیات آبزیان تآمین مشود.
10- قابلیت یونیز شدن ذرات آب بسیار کم است ، ساختمان آب از نظر شیمیایی چهار وجهی است و پیوندهای بین آنها شامل زیر میباشد :
الف)پیوندهای هیدروژنی : جمع شدن آب در پشت سدها، صعود شیره گیاهی در درختان بلند.
ب)پیوندهای وندروالسی
ج)پیوند قطبی
تعاریف پتانسیل آب در خاک:
1- حالت فیزیکو شیمیایی آب در خاک را پتانسیل اب در خاک می نامند.
2- مقدار انرژی یا کاری که باید انجام شود تا یک گرم آب از موقعیت خود جدا شده و در موقعیتی که مورد نظر ماست قرار گیرد .
انواع پتانسیل آب در خاک :
1- ثقلی :
پتانسیل ثقلی یک ذره آب در خاک برابر با فاصله عمودی آن نقطه تا سطح مبنا . اگر ذره بالای سطح مبنا باشد مثبت و اگر زیر سطح مبنا باشد منفی می باشد .
2- پتانسیل ماتریک:
ناشی از چسبیدن آب به ذرات جامد خاک یا ماتریکس خاک می باشد پتانسیل ماتریک همیشه عددی منفی میباشد یعنی یک گیاه باید مکش ایجاد کند یا نیرویی وارد کند تا آب را جذب کند.
- پتانسیل ماتریک فاصله عمودی آن فطه تا سطح آب زیر زمینی .
- پتانسیل ماتریک فقط در خاکهای غیر اشباع وجود دارد .
- پتانسیل ماتریک بوسیله تانسیومتر اندازه گیری می شود.
3- پتانسیل فشاری :
- پتانسیل فشاری ناشی از ارتفاع آبی است که روی ذره خاک قرار دارد.
- پتانسیل فشاری در خاکهای اشباع وجود دارد.
- پتانسیل فشاری همیشه عددی مثبت بوده و مقدار آن فاصله عمودی آن نقطه تا سطح آب زیر زمینی .
- واحد پتانسیل فشاری متر یا سانتیمتر است.
4- پتانسیل اسمزی :
این پتانسیل به علت غلظت نمک در محلول موجود در خاک است در سیستم آب و خاک ، هم ریشه و هم نمک آب را به سمت خود میکشند . در واقع باید قدرت جذب ریشه ها بر نمک فایق آید ، در غیر اینصورت گیاه صدمه خواهد دید . مگر اینکه سعی شود مقدار نمک در محلول خاک تقلیل یابد در خاکهایی که مقدار نمک زیاد باشد حتی آب موجود در ریشه ها نیز به سمت نمک کشیده می شود . اگر نمک موجود در محلول خاک اندک باشد می توان از پتانسیل اسمزی صرفنظر کرد والا باید این پتانسیل هم مانند پتانسیلهای دیگر به عنوان جزئی از پتانسیل کل آب خاک محسوب گردد.
5- پتانسیل حرارتی :
در اثر اختلاف درجه حرارت آب در نقاط مختلف خاک بوجود می آید و معمولا" در خاک صرفنظر می شود.
:: موضوعات مرتبط:
آب و خاک ,
,
:: بازدید از این مطلب : 672
|
امتیاز مطلب : 23
|
تعداد امتیازدهندگان : 6
|
مجموع امتیاز : 6
عضو شوید
عضویت سریع
آمار
وب سایت:
آمار مطالب
آمار بازدید
